Le bleu du caftan

Donderdag 22 februari 2024, 14u30

Zingeving en acceptatie

Filmcyclus 2023 – 2024

                                               Een initiatief van huisvandeMens Gent

                                               i.s.m. Gentse Grijze Geuzen en Feniks vzw

                                               Geuzenhuis, Kantienberg, 9, Gent

Beste mensen,

Van harte welkom op deze vijfde editie van onze filmcyclus. We kozen dit jaar voor het thema ‘Zingeving en Acceptatie’.

In onze vrijzinnige levensovertuiging is de ander accepteren zoals die is en leeft, een essentiële waarde.

Acceptatie ja, maar de film van vandaag gaat veel verder: hij brengt op een ontroerende en artistieke wijze onvoorwaardelijke liefde voor het voetlicht.

 

Het verhaal speelt zich af in een medina in Marokko, in de winkel van het echtpaar Mina en Halim. Vooraan in de winkel staat Mina als verkoopster, Halim vervaardigt als kleermaker stoffen achteraan in de winkel. Stoffen in prachtige kleuren.

De buitenwereld ervaart hen als een perfect harmonisch koppel, niet wetende van hun grote geheim: Halim’s homoseksualiteit.

Maar dat staat hun onverbreekbare liefde niet in de weg.

Als een jonge leerling wordt aangeworven om te helpen in de winkel omdat Mina ernstig ziek wordt, steken existentiële vragen de kop op bij Mina en Halim. Maar verenigd in hun hechte liefde zoeken ze oplossingen, ook voor het toekomstig geluk van Halim.

 

Op het jaarlijkse Filmfestival van Oostende wordt, naast de verschillende Ensors, ook een COOP!-prijs toegekend. Het gaat hierbij om de film die door internationale samenwerking tot een hoger niveau wordt getild. Le Bleu du Caftan is zo’n internationale samenwerking tussen België, Marokko, Frankrijk en Denemarken.

Ik citeer wat de jury van het Filmfestival Oostende schreef als verantwoording om de film vorig jaar als winnaar van de COOP!-competitie uit te roepen.

 

Unaniem kiezen wij voor de tederheid, de liefde en de delicate zintuiglijkheid van ‘Le bleu du caftan’. Hoogstzelden weet een maker zo poëtisch de vele facetten van oprechte liefde en verdriet in beeld te brengen. In de zorgvuldig geschetste, en vooral tijdloze, arena van de medina, omringd door kleurrijke stoffen en schitterende draden die wij als kijker door het scherm konden voelen, toonden drie zielen ons de pure essentie van aanraking, intimiteit en devotie, maar ook de snijdende pijn van verlies en verdriet.

 

Wat deze film ook bijzonder maakt, is het onderwerp. Want homoseksualiteit is nog steeds een taboe in brede conservatieve kringen van Marokko en de Arabische wereld in het algemeen. Dat de film werd ingestuurd naar het Filmfestival van Oostende als officiële Marokkaanse Oscarinzendig doet onze hoop op meer ‘acceptatie’ ook bij andere levensovertuigingen, opleven.

 

Beste mensen,

We gaan kijken naar een prachtig in beeld gebracht verhaal, niet alleen over acceptatie maar ook over respect, empathie en onvoorwaardelijke liefde.

Een verhaal dat – mij althans – soms tot tranen toe bewoog, ook al wordt een vleugje humor nu en dan niet geschuwd.

Een ontroerende ode aan de liefde, zonder de klassieke ‘beperkingen’. Dus perfect passend in onze vrijzinnige filosofie waarin vrijheid en respect vaste waarden zijn.

De film duurt iets minder dan 2 uur. Zoals gewoonlijk pauzeren we circa halverwege voor een drankje en een babbel.

 

En wat betreft GSM’s, jullie weten het al hé: graag uitzetten…

 

Geniet ervan !             Christine Vercammen                                                                           

                                                                                   Gent, 21 februari 2

Bron: www.cineart.be

In LE BLEU DU CAFTAN toont regisseur Maryam Touzani (ADAM) dat liefde verschillende vormen kan aannemen. De fenomenale acteerprestaties van Saleh Bakri en de Belgische actrice Lubna Azabal (INCENDIES, REBEL, ADAM) zorgen samen met de prachtige cinematografie voor een aangrijpende, warme en universele film.

Halim (Saleh Bakri) heeft samen met zijn vrouw Mina (Lubna Azabal) een traditionele kaftanwinkel in de medina van Salé, Marokko. Zijn authentieke handwerk levert schitterende kaftans op. Hun hele huwelijk lang leven ze al met een geheim, maar desondanks heeft het echtpaar een enorme genegenheid voor elkaar. Mina's ziekte en de komst van Youssef, een nieuwe leerling die het vak wil leren, zorgen er voor dat dit fragiele evenwicht onder druk komt te staan. Verenigd in hun liefde, helpen ze elkaar om hun angsten onder ogen te zien.

LE BLEU DU CAFTAN is geselecteerd voor het Filmfestival Oostende 2023. In Cannes werd de film met een staande ovatie ontvangen en won hij de FIPRESCI-prijs in het Un Certain Regard-programma.

De pers over Le Bleu du Caftan

 

Een aanmoediging om lief te hebben, over alle grenzen heen.

- Humo

Met blikken en gebaren vertellen ze wat niet wordt benoemd en verraden ze wat hun personages niet gezegd krijgen.

- Knack Focus

• •  In een warme fotografie brengt de maakster met zorg de kwetsbaarheid van de onderlinge verhoudingen in beeld.

- De Standaard

• 'Le Bleu du Caftan' glijdt even teder en geduldig over de relatie tussen de echtgenoten als Halims handen over de stof en gouddraad die hij naait.

-  De Tijd

Awards & nominaties

• 2022

International Film Critics Awards (FIPRESCI), Filmfestival van Cannes

• 2022

Beste Regie, Angoulême Film Festival

• 2022

Beste Acteur (Saleh Bakri), Angoulême Film Festival

• 2023

Beste Fictie, RAMDAM Festival

• 2023

Openingsfilm, PinX Filmfestival Gent

• 2023

Winnaar COOP!-Competitie, Filmfestival Oostende

The Blue Caftan weet raad met de complexe verhouding tussen een kleermakersechtpaar en hun nieuwe leerjongen. Als de sensitieve Youssef in dienst treedt, zet deze het leven van Halim en Mina op zijn kop. Ze spreken het nooit uit naar elkaar, maar Mina weet dat Halim heimelijk andere mannen opzoekt in de badhuizen. Youssef blijkt een potentiële romantische liefde, maar in een slecht geval van timing raakt Mina ernstig ziek. Dat vormt de aanleiding tot een uitdieping van een hechte relatie en hoe een derde daar in kan passen.

De maatschappelijke dimensie van homoseksualiteit blijft grotendeels achterwege. Regisseuse Maryam Touzani maakt van The Blue Caftanvooral een studie over de verschillende vormen die de liefde kan aannemen. Net zoals in haar vorige film Adam, over twee alleenstaande vrouwen die een bakkerij runnen in een op mannen gecentreerde wereld, verdiept ze zich in bijzondere verhoudingen tussen mensen. Youssef, de montere Mina en de zwijgzame Halim krijgen in haar nieuwe film volop de ruimte om hun opgeschudde levens opnieuw te laten ontluiken.

Het ingetogen spel van de acteurs draagt daar sterk aan bij. Elke oogopslag zit vol subtiele verlangens en gedeelde geheimen. Touzani springt met haar elegante camerawerk en montage zo teder met de drie om als zij de stoffen in hun winkel door hun handen laten glijden. In Adamdeed dezelfde grenzeloze sympathie voor de personages afbreuk aan hun beproevingen, maar hier zorgt dat juist voor een zuivere schoonheid. 

De medina in een verder naamloos Marokkaans stadje ligt steevast in een warme gloed. Ondanks de smalle straatjes ontstaat vooral een gevoel van grote ruimte naarmate Halim en Mina een nieuwe laag aanboren in hun verhouding en Youssef steeds meer erbij gaat horen. De kostuums die Halim met hulp van Youssef vervaardigt spreken in hun fraaiheid van de steeds zekerdere uitingen van liefde en genegenheid. Touzani blijft altijd subtiel, waardoor de tragische ontknoping resoneert na zulk innig samenzijn. 

Binnen het scenario vormt de titulaire blauwe kaftan een rode draad, een van de sterk literaire motieven in de film naast Mina's liefde voor citrusvruchten. Soms onderstrepen die motieven te gretig de schoonheid van de verhoudingen. Daarmee dreigt The Blue Caftan af en toe af te glijden richting sentimentaliteit. Daar draagt ook de al te smaakvol ingezette ontroerende muziek van strijkinstrumenten aan bij. Maar uiteindelijk resoneren vooral de heimelijke blikken, de zachte stoffen en de onuitgesproken schoonheid van alle vormen die de liefde kan aannemen.

 

Met een Belgische delegatie achter de camera wist ‘Le Bleu du Caftan’ van regisseur Maryam Touzani al verschillende awards te kapen op de filmfestivals van Athene, Chicago, Vancouver en Cannes. Bovendien is het de Marokkaanending.getrouwd met Mina. Samen runnen ze een traditionele kaftanwinkel in de medina van Salé, Marokko. Mina staat vooraan in de shop als verkoopster en Halim vervaardigt als kleermakerkoppel met een diep geheim: Halims homoseksualiteit. Wanneer Mina ernstig ziek wordt en Halim een jonge, nieuwe leerling ontvangt, rijst de vraag naar de toekomst van hun huwelijk, maar ook naar het geluk van Halim. Verenigd in hun liefde, zoeken ze samen naar e

Bron: www.Moviemeter.nl

Halim heeft samen met zijn vrouw Mina een traditionele kaftanwinkel in de medina van Salé, Marokko. Hun hele huwelijk lang leven ze met een geheim: Halims homoseksualiteit die hij heeft leren onderdrukken. Maar Mina's ziekte en de komst van een leerling in de zaak verstoren dit fragiele evenwicht. Verenigd in hun liefde, helpen ze elkaar om hun angsten onder ogen te zien. 

 

Commentaren:

"Wees niet bang om lief te hebben," zegt Mina, de echtgenote, tegen het einde van de film wanneer ze alleen met moeite nog een mandarijn kan eten.

Behoedzaam en zorgvuldig (de twee woorden waarmee je deze film kunt karakteriseren) strelen de handen van kledingmaker Halim in de beginscène een zachte stof. Handen die als een motief in de film zullen terugkeren, zoals de stof letterlijk belichaamd zal worden door de menselijke huid en metaforisch door de schil van een mandarijn.

Zorgvuldig en behoedzaam vertellen de handen en de ogen van de echtgenote, haar man en de leerling-kledingmaker het breekbare verhaal van hen drieën en van een onzichtbare vader - "hij zal trots op je zijn geweest," suggereert Youssef, de leerling.

Ik ging er helemaal in mee, vooral met Mina, de echtgenote, de leidraad van het verhaal, al is ze minder in beeld dan haar echtgenoot. En ik brak tweemaal, onvermijdelijk.

Een meesterwerk? Niet helemaal. Laat ik volstaan met te zeggen, dat de behoedzaamheid helaas een paar keer wordt doorbroken in scènes die moeiteloos geschrapt hadden kunnen worden. Het zij zo, en het zij de regisseur Maryam Touzani vergeven. Ze schonk de kijker een met goud beklede, blauwe kaftan die het hart raakt

 

Na een indringende medische ingreep wil Mina [Lubna Azabal] er zeker van zijn dat haar echtgenoot Halim [Saleh Bakri] de kledingzaak die ze samen hebben opgebouwd ook zonder haar draaiende kan houden. Ze gaan op zoek naar een leerjongen lijken die te vinden in de getalenteerde Youssef [Ayoub Missioui], die al snel een sterke band krijgt met Mina, maar vooral met Halim. Touzani volgt het meesterlijke Adam op met alweer een film over een maatschappelijke kwestie die ze met empathie, respect, maar ook met een aangenaam vleugje humor benadert. De acteerprestaties zijn ook nu van zeer hoog niveau en minimaal een brok in de keel is gegarandeerd tijdens de ontroerende ontknoping.

Een bijzondere sterke film die niet zozeer over homoseksualiteit gaat zoals het plot doet vermoeden. Het speelt uiteraard wel mee, maar is veel minder dominant aanwezig dan verwacht. Eigenlijk is het een film die draait rond (onvoorwaardelijke) liefde tussen man en vrouw. 

De vrouw die ondanks de geaardheid van haar man steeds veel respect voor hem heeft gehad. Hij houdt ook van haar. De liefde, zeg maar emotionele binding en betrokkenheid is groot. Ook wanneer hij het seksueel moeilijk heeft of wanneer zijn vrouw zwaar ziek is. Het is die sterke band tussen hen die onverwoestbaar is en zo fijn fragiel naar voren komt in deze film.

Als extra krijg je een blauwe draad voorgeschoteld van vakmanschap dat vader op zoon werd doorgegeven. Zeer mooie ambacht met al die prachtige stoffen. Treurig om vast te stellen dat haast geen enkele klant de waarde of exclusiviteit van de gewaden kan inschatten. Topfilm!

 

Bron: www.bfi.org.uk

At one point in The Blue Caftan, a master tailor instructs his young apprentice in cutting fabric. They stand with their bodies pressed close together, their hands intertwined, clutching a pair of large shears. The scene is suffused with eroticism and as the tailor speaks, the symbolic implication of what they are about to do becomes clear. He tells the young man to be certain before making the cut because there is no going back.

Maryam Touzani’s second feature, which won the Fipresci award at Cannes last year, is an overwhelmingly tender, dignified drama. It offers a powerful vision of love and bravery, suggesting that the two are inseparable.

Halim (Saleh Bakri) and his wife Mina (Lubna Azabal) own a caftan shop in one of Morocco’s oldest medinas. A stoic master of his craft, Halim sews and embroiders his dazzling handmade caftans in a disappearing tradition inherited from his father, while Mina runs the business side of things – dealing with demanding customers and fabric dealers, and shielding her husband from an impatient world. The couple take on a shy young man named Youssef (Ayoub Missioui) to assist Halim, and together, the two men work on what promises to be Halim’s masterpiece: a glorious blue caftan lined with an intricate gold-patterned trim.

Youssef’s arrival arouses a longing in Halim previously expressed only in fleeting rendezvous with strangers at a local bathhouse. The obvious attraction between the two men stirs hostility between Youssef and Mina, and after she accuses him of stealing fabric, he leaves. Mina soon begins to succumb to a serious illness and Halim neglects the shop in order to care for her. Youssef returns, assisting Halim with his work and helping him care for Mina; a unique bond forms between the three, while the romantic desire between Halim and Youssef intensifies.

Appropriately enough, The Blue Caftan is full of elegantly woven narrative and emotional threads, giving the work a delicately rendered cumulative impact. The film’s deliberately paced dramatic revelations, rather than existing primarily to further the plot, are in the service of something greater: what at first appears to be a story of secret lives and betrayal destined for a tragic end becomes a nuanced portrait of unconditional love and acceptance at its most radical.

Touzani, who worked as a screenwriter and documentarian before moving into features, has an affinity for stories about compassionate, unconventional relationships; her debut, Adam (2019), follows an unwed mother (illegal in Morocco at the time) taken in by a widowed baker. The Blue Caftan is reminiscent of Iranian director Asghar Farhadi’s humanistic puzzles, in which the closer we get to characters and their situation, the more unexpectedly complex things become. A critical mass of dramatic and psychological details is built up through an impressive marriage of script and performance. The subtleties of Touzani’s actors – their glances, gestures and silences – bring to life the mysteries of the human heart with deft restraint, and at the centre of it all is the sincere connection, sensitively and memorably realised, between Halim and Mina.

At first, their marriage seems a complacent, loveless affair. Mina, however, is fiercely protective of Halim, challenging customers who fail to show his care and talents the proper deference. Slowly, the contours of the fortress they have built against the world become clear: theirs is a love of mutual respect, admiration and safety. Azabal’s portrayal of Mina is rich and expressive; she is brusque when we first meet her, but as the film goes on, her delight and thirst for life emerge.

Bakri’s gentle portrayal of Halim gives the film its quiet dignity. Caught between tradition and a still taboo sexual orientation, Bakri allows emotions to surface only at the most critical moments. The film’s photography supplements this intense interiority with a lush depth of colour and an attention to the work of needle and thread. The fine details of Halim’s work are lovingly lingered upon, showing in his hands and fingertips the site of the tailor’s repressed and relocated passion.

The Blue Caftan is a film that venerates the tradition of craft while arguing that true freedom also requires a break with an oppressive status quo. It ends with a perfect poetic expression of this idea, with a deeply touching gesture from Mina and a tribute from Halim that combine defiance, devotion and transcendent love.