^{Filmcyclus 2023 - 2024   Zingeving en acceptatie}

^{Een initiatief van huisvandeMens- Gent  i.s.m. Gentse Grijze Geuzen en Feniks vzw}

^{Geuzenhuis, Kantienberg, 9 te Gent}

 ^{Beste mensen,}

^{Van harte welkom, ook namens Feniks en het huisvandeMens die ik hier mag vertegenwoordigen.}

^{In mei 2022 genoot ik met mijn twee dochters van een vakantie op een Grieks eiland.Tegen mijn gewoonte in, hield ik op een dag mijn GSM in de gaten. Niet alleen omdat ik, als geboren Dendermondenaar, beelden van de Rosbeiaardommegang kon bekijken maar evenzeer omdat ik wist dat de filmprijzen in Cannes zouden uitgereikt worden, waar Close van onze Gentse Lukas Dhont heel hoog bij de kanshebbers om te winnen stond. Hij won er ook de Grand Prix, de op één na belangrijkste prijs nadat hij bij de Oscars in L.A. al de derde plaats wegkaapte bij de genomineerden voor Beste Internationale Film.}

 ^{Dus mijn twee favoriete Vlaamse steden Gent en Dendermonde leefden daar in Griekenland…}

^{Want, laten we wel wezen: we kunnen wel apetrots zijn op die Gentenaar.}

^{Knap hoe hij actuele onderwerpen met unieke emoties weet te verweven en in beeld te brengen. Ook al in zijn debuut langspeelfilm Girl.}

^{En vandaag kijken we naar zijn film Close, waarvan hij zelf zegt dat die gïnspireerd is op zijn eigen leven. De film gaat over de intense vriendschap tussen twee 13-jarige jongens Léo en Rémi, die brutaal verstoord wordt als zij in de puberwereld op de middelbare school belanden. Tot het noodlot toeslaat… Léo zoekt hierna steun en troost bij Rémi’s moeder.}

^{Mij spraken naast het verhaal vooral de pakkende en beklijvende - soms trage - beelden aan, zoals de scene in het bloemenveld. Ze dompelen ons onder in de soms grijze zone tussen vriendschap en liefde, tussen nabijheid en erotische gevoelens.}

^{En dan de fantastische acteerprestaties van de twee jongens - nieuwkomers als acteurs - naast die van Rémi’s moeder vertolkt door Emilie Dequenne die ook al schitterde in ‘Rosetta’ van de gebroeders Dardenne.}

^{Lukas Dhont zei in zijn toespraak nadat hij in Cannes de Grand Prix in de wacht sleepte:}

‘Deze prijs is voor de tederheid, en voor iedereen die liefde verkiest boven angst’.

 

^{Tederheid, liefde, vriendschap, kwetsbaarheid, intimiteit: het zijn individuele en unieke gevoelens in ieder van ons. In een maatschappij waarin, door sociale druk, deze aspecten niet altijd worden begrepen en geaccepteerd, zoals ook in Close getoond wordt.}

^{En zo kom ik bij het thema van onze filmcyclus: Zingeving en acceptatie.}

^{Wij vonden dat deze film in dat thema past.}

^{Ik hoop dat jullie zullen genieten van deze voorlaatste film van onze cyclus 23-24.
Dat het raadzaam is om de gsm’s uit te schakelen weten jullie al evenals dat jullie welkom zijn voor een drankje en een babbel tijdens de pauze ongeveer halfweg de film, die 1 ¾ u duurt.}

 

                                                                                               ^{Christine Vercammen}

^{www.cinemagazine.nl}

Close (2022)

Regie: Lukas Dhont | 105 minuten | drama | Acteurs: Eden Dambrine, Gustav De Waele, Émilie Dequenne, Léa Drucker, Igor van Dessel, Kevin Janssens, Marc Weiss, Léon Bataille, Serine Ayari, Robin Keyaert, Herman van Slambrouck, Iven Deduytschaver, Jeffrey Vanhaeren, Hélène Theunissen, Baptiste Bataille, Pieter Piron, Freya De Corte, Ahlaam Teghadouini, Hervé Guerrisi

Na het daverend succes van zijn debuutspeelfilm ‘Girl’ was het voor regisseur Lukas Dhont geen makkelijke opgave om deze op te volgen met een net zo sterke tweede speelfilm. Toch lijkt het hem te zijn gelukt met zijn intieme drama ‘Close’, die al net zo positief werd onthaald tijdens het filmfestival van Cannes en inmiddels zelfs is genomineerd voor de Oscar voor Beste buitenlandse film. 

Het is duidelijk dat Dhont een bepaalde stijl heeft als het op filmmaken aankomt. Beide films geven een persoonlijke inkijk in het leven van hun hoofdpersonage, hoe kwetsbaar ook. Maar waar ‘Girl’ gaat over worstelingen met de eigen identiteit en persoonlijke ontwikkeling, ligt bij ‘Close’ de focus op vriendschappen en intimiteit tussen de twee hoofdpersonages. 

‘Close’ vertelt het verhaal van Léo en Rémi, twee dertienjarige vrienden die van kinds af aan onafscheidelijk zijn en nu voor het eerst samen naar de middelbare school gaan. Maar daar krijgen ze te maken met de oordelen van hun klasgenoten, die het gek vinden dat de twee zo hecht zijn. Rémi trekt zich er niet veel van aan, maar Léo heeft daar meer moeite mee. Om meer oordelen te voorkomen duwt Léo Rémi steeds verder weg, wat zorgt voor een kloof tussen de twee.

Dhont kwam op het idee van de film toen hij een reünie van zijn basisschool bezocht. Daar werd hij overvallen door herinneringen aan zijn jeugd, over hoe moeilijk hij het vond om als ‘meisjesachtige’ jongen hechte vriendschappen aan te gaan met andere jongens zonder dat klasgenoten zouden oordelen over zijn seksualiteit. Dat ‘Close’ geïnspireerd is op zijn eigen leven is te merken aan de intieme en persoonlijke sfeer die gedurende de hele film voelbaar is. Die intimiteit, zowel emotioneel als fysiek, tussen twee mannelijke vrienden zien we in films maar zelden, en het is verfrissend om naar te kijken. 

De jonge acteurs die de twee hoofdrollen vertolken, Eden Dambrine (Léo) en Gustav de Waele (Rémi), hadden beide nog nooit eerder in een speelfilm gespeeld, maar beide zijn ze waanzinnig goed. Ze spelen hun rollen met een soort kinderlijke onschuld, maar aan de andere kant stralen ze volwassenheid uit. Ze lijken de emotionele gelaagdheid van de film en de complexiteit van hun personages heel goed te begrijpen en slagen er dan ook naadloos in om het publiek daarin mee te nemen. Ook Dhont verdient daarvoor lof, want om jonge, onervaren acteurs aan te sturen is niet altijd even gemakkelijk. Dhont is er echter volledig in geslaagd om, met de hulp van zijn twee hoofdacteurs, een authentiek en ontroerend verhaal te vertellen. 

Arike Vertegaal

www.filmkrant.nl

 

Close

Heeft Lukas Dhont geleerd van Girl? 

  

Close. Foto: Kris Dewitte 

Met Close lijkt Lukas Dhont antwoord te geven op de kritiek die hij kreeg op zijn debuutfilm Girl. Maar zijn tweede speelfilm is een voortzetting van de sensationele blik die Girl kenmerkte.

Lukas Dhonts tweede film Close wordt door recensenten gezien als een breuk met Girl(2018). De film is net zo intiem als zijn debuut, stelt men, maar is nu gebaseerd op persoonlijke ervaringen en daardoor niet problematisch. Het discours: Dhont heeft geleerd van de controverse rondom Girl en besloot daarom een persoonlijk verhaal te maken.

Hollywood-site Deadline noemt Girl een “leerervaring” voor Dhont. Dhont zegt dat zelf niet in zoveel woorden, maar laat wel eenzelfde sentiment doorschemeren: “Wat ik heb geleerd met Close is dat ik een film wilde maken die gewoon uit mijzelf komt”, zegt hij in een interview met Variety. “[Close] is een heel andere film [dan Girl]”, voegt hij toe. “Close is persoonlijker en universeler”, zegt hij ook tegen Deadline.

Dhonts debuutfilm Girl ging over een transgender meisje, gespeeld door cisgender acteur Victor Polster, dat balletdanser wil worden. Na de initiële lofzang – Girl won vier prijzen op het filmfestival van Cannes, waaronder de Caméra d’or voor beste debuut – volgde kritiek, eerst door transgender vrouwen, daarna ook door andere filmcritici, op het cisgender perspectief op gender dat de film innam.

De cis blik op een trans lichaam werd toegeschreven aan de cisgender identiteit van Dhont, van wie de regie gericht was op de pijn en het ongemak van het trans leven en van wie het verhaal culmineerde in een gruwelijke genitale verminkingsscène. Cathy Brennan schreef in een opiniestuk op de site van het British Film Institute: “Bij het zien van Girl kwam ik tot het vreselijke besef dat mijn lichaam als trans vrouw niet van mij is. Een misselijkmakend gevoel van vervreemding overviel me tijdens de vertoning, toen ik zag hoe cisgender mannen de intieme facetten van mijn leven vervormden om hun artistieke spieren te spannen.”

In interviews benadrukt Dhont voortdurend het persoonlijke karakter van Close. Tegen FilmInk zegt hij: “Ik heb rouw [zoals de hoofdpersoon in de film ervaart] op een persoonlijke manier ervaren.” Dhonts nadruk op het persoonlijke lijkt bijna een afweermechanisme, een preventieve indekking tegen het soort kritiek die hij kreeg op Girl.

Tranentrekker
Is de film daarmee anders dan zijn voorganger? Dhont baseerde dit verhaal over het uiteenvallen van een vriendschap door de homofobie van klasgenoten inderdaad op zijn eigen jeugd. Maar Close lijkt meer op Girl dan de nadruk op de persoonlijke band met dit onderwerp doet vermoeden.

Zowel journalisten als Dhont zelf beschrijven de film als een zeldzaam portret van mannelijke vriendschap en niet-seksuele intimiteit tussen jongens. Misschien is dat een poging om de plotontwikkelingen van de film niet te bederven, hoewel de trailer al ernstig hint naar de gruwelijke gebeurtenis waar de film echt om blijkt te draaien. Het zeldzame, zoete portret van vriendschap tussen twee jongens is maar een klein deel van de film. Close verandert al snel in een verhaal over pesten en zelfdoding.

Net zoals Girl geen verhaal was over identiteit en in het reine komen met jezelf, zoals Dhont lijkt te denken, maar een voyeuristische, sensationele blik op iemands pijnlijke worsteling met haar lichaam, is Close geen film over mannelijke vriendschap, maar een voyeuristische, sensationele blik op rouw.

Close is een tranentrekker. Hoewel prachtig vastgelegd, gebruikt de film goedkope plotmiddelen om een emotionele reactie bij het publiek op te wekken. Opnieuw toont Dhont een interesse in lijden dat aan het einde van de film ineens is opgelost. Er is een onnodig lang moment waarin de moeder van de inmiddels overleden beste vriend van de hoofdpersoon hem de schuld geeft van de zelfdoding van haar zoon. Dat lijkt onterecht. Maar dat gevoel van oneerlijkheid komt helemaal niet over, omdat er nauwelijks inzicht wordt gegeven in de gevoelswereld van de overleden jongen.

Er is één vage vermelding van mentale problemen voordat het pesten begint. Verder lijkt het er inderdaad op dat het pesten en het verlies van de vriendschap tot de zelfdoding hebben geleid, wat het schuldgevoel zou kunnen verklaren waaronder de hoofdpersoon gebukt gaat. Maar van een weerlegging van dit gevoel is geen sprake. Toch wordt de kijker door voor de hand liggende metaforen, zoals een gebroken arm die door het verstrijken van de tijd heelt, meegenomen op een emotionele reis waarbij de hoofdpersoon uiteindelijk zijn rouw weet te verwerken. Close roept daarbij intense emoties op – liefdevolle vriendschap, uitzonderlijk verdriet, slopende schuldgevoelens, allesomvattende vergiffenis – maar doet nauwelijks het werk om deze emoties te verdienen. Dat voelt manipulatief.

Identiteit
Heeft Dhont daadwerkelijk ‘geleerd’ van de controverse rond Girl, zoals Deadline stelt, of heeft hij de terechte kritiek op zijn aanpak opgevat als het devies dat hij alleen films kan maken over zijn eigen ervaringen? Dat zou zo vreemd niet zijn. De kritiek op Girlveranderde al snel van kritiek op Dhonts specifieke aanpak naar een kritiek op zijn veronderstelling dat hij films mag maken over ervaringen die niet de zijne zijn.

Oliver Whitney schreef in The Hollywood Reporter bijvoorbeeld dat “de film van Dhont een uitstekend voorbeeld is […] van wat er gebeurt als we toestaan dat niet-trans makers trans verhalen vertellen.”

Als we kijken naar wie wel en wie niet een bepaald verhaal mag vertellen op basis van persoonlijke ervaringen, lopen we het risico om uit het oog te verliezen waarom bepaalde verbeeldingen schadelijk, kortzichtig, eenzijdig of beledigend kunnen zijn. Dat neemt niet weg dat er een verband bestaat tussen persoonlijke ervaringen en de gevoeligheid die nodig is om een evenwichtig verhaal te vertellen, met name over ondervertegenwoordigde groepen of heftige gebeurtenissen: het is beslist gemakkelijker om een film te maken als dat verhaal niet afhangt van de moeilijke maar belangrijke kunst om een ander te begrijpen.

Maar het idee dat men alleen een verhaal mag vertellen over eigen ervaringen miskent de kracht van onderzoek, advieswinning, begrip en inlevingsvermogen. Het is mogelijk om een gevoelig portret te maken van iets wat je zelf niet hebt meegemaakt. Kijk maar naar de recente documentaire Master of Light (2022), een film over een zwarte Amerikaanse ex-veroordeelde mannelijke kunstenaar, gemaakt door een witte Nederlandse vrouw. Zo is het ook mogelijk om een goedkope, sensationele film te maken over iets dat je wel zelf hebt doorstaan.

Bovendien berust het idee dat alleen trans mensen verhalen kunnen maken over trans mensen, alleen zwarte mensen over zwarte mensen enzovoort op een impliciete overtuiging dat minderheden een monoliet zijn. Nadat Girl werd bekritiseerd voor de cisgender blik op een transgender ervaring, kwam Nora Monsecour, het meisje waarop Lukas Dhont zijn verhaal losjes baseerde en dat nauw met hem samenwerkte bij de ontwikkeling van de film, naar buiten met een steunbetuiging voor de film. Maar dat zou niets aan de film moeten veranderen. Er zijn vrouwen die misogyn zijn, trans personen die een cis perspectief op gender hebben geïnternaliseerd, homoseksuele mensen die vinden dat homo’s zich moeten aanpassen aan heteroseksuele normen, slachtoffers van seksueel geweld die andere slachtoffers de schuld geven.

Het toevlucht nemen tot identiteit om te zien wie wel en wie niet een verhaal mag vertellen, is gemakkelijk, omdat het een soort omzeiling is die geen kritisch nadenken vereist over het hoe en waarom: waarom is de portrettering van deze film problematisch? Waarom bevestigt de film een heersende mythe over minderheden? Hoe kunnen we dit aanvechten? Hoe kunnen we het beter doen?Het is belangrijk om te benadrukken dat iemands persoonlijke band met een verhaal dit verhaal niet vrijwaart van kritiek. Andersom is het zo dat we een werk niet af kunnen schrijven, omdat het verhaal ver van de makers persoonlijke ervaringen ligt. We moeten een werk nauwkeurig bekritiseren, door te kijken naar wat het doet, en niet alleen vaag, door simpelweg naar de maker te wijzen.

www.filmkrant.nl

 

Lukas Dhont over Close

 

'Ik wilde tedere beelden van een jongensvriendschap creëren' 

•  

Lukas Dhont. Foto: Mayli Sterkendries/Menuet 

De jonge Gentse filmmaker Lukas Dhont heeft de wind in de zeilen. Na zijn debuut Girl viel ook Close in de prijzen in Cannes en in zijn thuisland schopte de film het tot Belgische Oscar-inzending. “Als kind droomde ik ervan ooit een Oscar te winnen.”

“Tot in Los Angeles”, zegt Lukas Dhont wanneer we in een chique Brussels hotel grappend afspreken voor een vervolggesprek op een nog exclusievere locatie.

De jonge regisseur, die in Cannes de Camera d’Or won voor zijn debuut Girl (2018) en afgelopen mei wegliep met de Grand Prix voor zijn nieuwe film Close, zegt het met een knipoog. Maar hij lonkt wel degelijk serieus naar die Oscar – een jongensdroom, geeft hij toe. Zijn beide films putten dan weer inspiratie uit emotionele jeugdwonden.

Girl portretteerde een persoonlijke heldin. Brengt Close uw eigen jeugdwereld in beeld? “Het filmidee ontstond toen ik Deep Secrets: Boys’ Friendships and the Crisis of Connection las. De Amerikaanse psycholoog Niobe Way ondervroeg voor dat boek 150 Afro-Amerikaanse jongens over connectie en intimiteit. Op dertienjarige leeftijd zeggen ze heel warm en open dat hun mannelijke vrienden de belangrijkste personen zijn in hun leven, mensen met wie ze alles kunnen delen. Frappant is dat op zestienjarige leeftijd diezelfde jongens niet meer met hetzelfde emotioneel vocabaire over elkaar praten. Wanneer liefde en intimiteit ter sprake komen, reageren ze met een pose. Voor hen is dat iets heel vrouwelijks of gay geworden.
“Toen ik dat las, besefte ik me dat wat ik als tiener als heel persoonlijk ervaarde, eigenlijk niet zo persoonlijk was. Op jonge leeftijd kreeg ik schrik van hechte, sensuele, intieme relaties met andere jongens, omdat die aanvoelden als commentaar op mijn seksualiteit, op een moment dat ik er niet klaar voor was om met vraagtekens en labels om te gaan. Daardoor verbrak ik veel van mijn intieme vriendschappen. Vanuit de emotionele wond die dat opleverde ontstond Close. In het besef dat we dit soort poses van mannelijkheid allemaal gebruiken, en ze niet alleen verbonden zijn met een queer ervaring.
“We worden bestookt met beelden van mannen die met elkaar vechten, die hun emoties niet kunnen uitdrukken en hun macht misbruiken. Dat is, wanneer ik even radicaal mag zijn, verbonden met hoe wij opgroeien, met de manieren om in het leven staan die worden meegegeven aan jongeren.”

Daar spelen ze ook zelf een rol in. De groepsdruk neemt sterk toe voor middelbare scholieren. “Het is de eerste keer dat ze te maken krijgen met verticaliteit in de samenleving. Een verticaliteit die zegt ‘We zijn allemaal gelijk maar sommigen zijn gelijker dan anderen’. De hiërarchie wordt plots duidelijk wanneer je als twaalfjarige op die speelplaats belandt. Voor het eerst krijg je te maken een soort micro-samenleving, met meer en minder populaire groepen en conflicten waar het recht van de sterkste geldt. Er zijn jongeren die hun eigen koers varen, maar voor de meesten is het een confrontatie met wie ze zijn en met hoe de wereld in elkaar zit. Dat fragiele moment intrigeert me. Het laat mij toe om iets te zeggen over de wereld via de blik van iemand die hem voor het eerst ontdekt.”

Close zit visueel meteen in de intimiteit van de jongeren, waardoor de schok intens is wanneer de buitenwereld binnendringt. “Het begin is haast een kortfilm in een film over hun kinderlijk universum. Op een heel precies moment, net tussen de kindertijd en de adolescentie, in de zomer, net voor het schooljaar start. Ik wilde eerst tijd met hen doorbrengen en deze met de kindertijd verbonden intieme, sensuele vriendschap koesteren. Ik wilde tedere beelden van zo’n jongensvriendschap creëren, omdat die in de filmgeschiedenis grotendeels ontbreken. De opzet was enerzijds tijd te geven aan die tedere vriendschap en anderzijds aan te geven dat zo’n fragiele connectie onder druk staat van een omgeving waar de beeldtaal veel gewelddadiger is. Zoals je al aangeeft is er een breukpunt na die eerste vijftien minuten, op het moment dat ze op het schoolplein aankomen. De camera beweegt dan van ze af om te tonen in welke jungle ze beland zijn.”

Dat nieuwe universum is gewelddadig, maar u geeft fysiek geweld geen hoofdrol. “Ik toon liefst personages die op een andere manier kijken en geconfronteerd worden met de dominante blik. Zonder geweld uit de weg te gaan, maar ook zonder beelden te creëren die gewelddadig zijn. Co-scenarist Angelo Tijssens en ik focussen daarom op het tonen van de impact van geweld.”

Weg van het traditionele voyeuristische spektakel. “Weg van actie-clichés en sensatie. Ik geloof sterk in de verbeelding van de kijker en in het feit dat fantasie sterker werkt dan nadrukkelijk, realistisch geweld. Zeker in een maatschappij waar gewelddadige beelden alomtegenwoordig zijn. De impact van geweld, de gevolgen die het voor iemand heeft, maakt meer indruk dan het geweld zelf. Omgaan met deze gevolgen is dramatisch boeiender dan de actie zelf.”

Personages worden zo meer complex en ambigu waardoor conflicten nooit zwart-wit ogen. “We zijn allemaal opgegroeid met een cinema die mensen opdeelt in helden en slechteriken, protagonisten en antagonisten. Dat is heel comfortabel, want het is makkelijk om te zeggen: zo zijn wij niet. Maar ik geloof er niet zo in. Dat ligt aan de basis van Close. Naast vriendschap en mannelijkheid wilden we het ook hebben over die breuk met de kindertijd waarbij je voor het eerst ervaart dat je handelen ook pijnlijke gevolgen kan hebben, kan kwetsen. Daarbij ontdekken we gevoelens van verantwoordelijkheid en schuld. Doordat je als puber niet over deze gevoelens kan praten, nestelen ze zich in je ingewanden en draag je ze mee. In een maatschappij waar, getuige de cancelcultuur, de opdeling tussen goed en slecht heel extreem is, wordt het extra moeilijk om dergelijke emoties onder woorden te brengen. Want er is die angst om meteen neergesabeld te worden.”

Girl

Opgroeien is ook leren beseffen dat er een wereld buiten jezelf is.“Dat gaat samen met langzaam begrijpen wie we zijn, wie de anderen zijn. Girlen Close gaan allebei over personages die geconfronteerd worden met een groep. Ze moeten een keuze maken: zich conformeren aan de groep, of kiezen voor zichzelf en de intieme relatie met een ander. De kracht van de groep is echter sterk. We tonen twee keer mensen die kost wat kost bij die groep willen horen en wat daar de gevolgen van kunnen zijn. Eigenlijk zijn het personages die zich op een bepaalde manier verloochenen omdat ze de aantrekkingskracht van de groep ervaren.”

Naast jongens komen ook hun moeders in beeld. “Ik wilde een film maken met jongens en vrouwen. Jongens hebben moeders en moeders zijn vrouwen maar vrouwen zijn niet alleen moeders. Dat proberen we te onderstrepen. De eerste keer dat we de jongens zien, werkt de moeder op het veld. In het tweede deel van de film wilde ik een vrouw tonen die een pantser aantrekt wanneer ze geconfronteerd wordt met grote emoties. Een pantser dat emotie weert en eigenlijk op verschillende manieren terugkomt in de film. Het hoofdpersonage maakt immers iets soortgelijks door. Die twee elkaar laten vinden, in dat tegenhouden en uiteindelijk ook uitdrukken van een bepaald verdriet, boeide me. Dramaturgisch wilden we de relatie van het eerste deel in het tweede deel voortzetten via een ander personage. Het was ook interessant om vrouwen en moeders te tonen die er wel zijn maar toch niet helemaal kunnen doordringen tot dat kinderlijk universum. Jongeren beleven onderling dingen waar volwassenen geen zicht op hebben. Daarmee wil ik geen oordeel vellen, maar aangeven hoe verrijkend het kan zijn om dingen te delen.”

U werkt nauw samen met scenarist Angelo Tijssen, uw broer Michiel fungeert als producent terwijl cameraman Frank van den Eeden en monteur Alain Dessauvage na Girl opnieuw van de partij zijn. Dat lijkt op een soort filmfamilie. “Twee films is natuurlijk nog weinig. Bij het ontdekken van wat je wil doen, duiken meer vragen dan antwoorden op en dan is het fijn wanneer je omringd bent door mensen die samen met jou willen zoeken. Ik heb met Angelo, Frank, Alain en Michiel, met wie ik op achtjarige leeftijd al filmpjes maakte, een relatie waarin ik onzeker kan zijn, kan twijfelen. Omdat er vertrouwen heerst.”

U schreef Girl met een zekere onbevangenheid, maar sinds de première in Cannes bent u inmiddels ontelbare keren over de film geïnterviewd. Dat dwingt tot reflectie. Bestaat het gevaar dat u daardoor ook meer gaat rationaliseren? “Wat nu anders is dan de vorige keer is dat ik het met Girl voor het eerst meemaakte. Je bent dan een jaar en half aan het reizen, praten en analyseren. Teruggaan naar dat wit blad papier en plots overschakelen van het hoofd naar het hart en naar het lichaam was moeilijk. Ik kreeg ook plots schrik. Twijfel is belangrijk in mijn creatieve proces, maar niet wanneer die alles overneemt. Het duurde even voor ik de stap kon zetten van de analyse en de ratio naar de meer fysieke en emotionele creatieve fase. Het is goed dat ik nu dit proces doorlopen heb. Een volgende keer zal de aanpassing misschien niet sneller verlopen, maar het zal me minder schrik aanjagen.”

Biedt een rustfase inlassen na zo’n wervelwind van media en festivals een oplossing? “Zeker, dat heb ik voor Close ook gedaan. Na de laatste festivalvertoning van Girl in Japan ging ik thuis terug aan mijn bureau zitten. Maar ik ben vooral van de radar verdwenen. Dat was belangrijk, want tijdens de ontwikkelingsfase moet je rustig dingen kunnen uitzoeken. Zodat je terug kan keren met iets waar je opnieuw met passie over kan spreken.”

Dus nu: uw Oscar-speech schrijven en u weer terugtrekken, is dat het plan?“Dat is zeker het plan. Loslaten moet je sowieso. Aan die Oscar-race kunnen meedoen is gewoon super. Tegelijk weet je dat het een molen is die draait zonder dat je er vat op hebt. Je probeert gewoon er zo lang mogelijk op te zitten. Het is een jongensdroom, dus ik probeer vooral te genieten van de rit.”

^www.flair.be

 ©  Lumière Benelux 

 TRAILER: ‘Close’ van Lukas Dhont grijpt je bij de keel

Herlinde Matthys

 

Webjournalist14 September 2022Bijgewerkt: 14 September 2022

 

Belgische regisseur Lukas Dhont won op het prestigieuze Filmfestival van Cannes de Grand Prix, de op een na belangrijkste prijs, voor zijn film ‘Close’. Dat pareltje is dit najaar te bewonderen in de bioscoop en de trailer grijpt je nu al bij de keel.

Dat Lukas Dhont bakken talent heeft, bewees hij eerder al met z’n prachtige film ‘Girl‘. Zijn nieuwe film ‘Close’ viel eerder dit jaar al in de prijzen, en dit najaar kan je in de bioscoop zelf zien waarom. De prent vertelt het verhaal van beste vrienden Léo en Rémi. Sinds ze klein zijn, zijn ze onafscheidelijk. Op hun dertiende gaan ze naar een nieuwe school waar onder meer klasgenoten zich vragen beginnen stellen bij hun hechte band.

Intens verdriet

Ze suggereren dat Léo en Rémi een koppel zijn. Léo neemt afstand van Rémi, tot grote frustratie en intens verdriet van die laatste. Een ondenkbare gebeurtenis drijft hen vervolgens uit elkaar, waarna Léo troost zoekt bij Rémi’s mama Sophie. ‘Close’ is een film over vriendschap en verantwoordelijkheid. Na het zien van de trailer is het overduidelijk dat we best onze zakdoekjes meenemen naar de cinema, want we zullen het niet droog houden!

 

^{www.newsmonkey.be}

 © Lumière

Door Geert Verheyen

 Niet dat iemand er ooit aan getwijfeld heeft, maar Girl van Lukas Dhont was geen toevalstreffer of beginnersgeluk. Dhont schiet met Close voor de tweede keer in de roos. Dit is een bijna-perfecte film die je mee naar huis neemt en die je zal blijven koesteren.

Lukas Dhont is nog maar 31 jaar, wat in de filmwereld piepjong is, maar hij lijkt al een eigen filmtaal ontwikkeld te hebben. Wie Girl gezien heeft, herkent Close meteen als een prent van dezelfde regisseur in zijn verteltempo, beeldtaal en wondermooie kaders. Wat er nu anders is, is dat de geruchten over een mogelijke Oscarnominatie in de categorie Beste Buitenlandse Film – Close is de Belgische inzending van dit jaar – nog net iets luider klinken dan ten tijde van Girl.

Close schreef Lukas Dhont opnieuw  samen met Angelo Tijssens en het is knap hoe het duo in aanloop naar de film goed verborgen heeft weten te houden waar hun film nu eigenlijk echt over gaat. De film werd – zowel in trailer als verdere communicatie – in de markt gezet als een film over een hechte vriendschap tussen twee jongens, maar meer komt men niet te weten en het is ook het best om enkel met die kennis in het achterhoofd de filmzaal binnen te stappen.

Een vriendschap voor eeuwig

De twee jongens in kwestie heten Léo (Eden Dambrine) en Rémi (Gustav De Waele). De film opent met indrukken van een idyllische zomer op het platteland. De twee maken zorgeloos plezier, rennen door de bloemenvelden van het bedrijf van Léo’s ouders, blijven bij elkaar slapen, lachen veel. Een vriendschap voor eeuwig. Na de zomervakantie wacht een grote uitdaging: het eerste middelbaar. Rémi en Léo komen tot elkanders grote opluchting bij elkaar in de klas te zitten en hangen samen rond tijdens de pauzes. Al snel valt de vraag “Zijn jullie eigenlijk een koppel?” en hoewel Léo daar sterk ontkennend op reageert (“We zijn beste vrienden, zoals broers”) volgen kort daarna pesterijen.

Léo meent te moeten ingrijpen en zoekt aansluiting bij zijn andere klasgenoten. Hij schrijft zich in bij de ijshockeyclub en vindt andere mensen om samen mee naar school te fietsen. Dit gedeelte van Close zal binnenkomen bij iedereen die ooit al eens een goede vriendschap heeft voelen wegglijden als zand door je vingers: je voelt het gebeuren en je kan het niet stoppen, maar blijft je de rest van je leven afvragen waar het toen is misgelopen. Rémi krijgt ook nooit een verklaring van Léo, maar om de één of andere reden kunnen de twee jongens geen vrienden meer zijn zoals dat enkele weken voordien wel nog probleemloos kon.

Kwetsbaarheid

Nog meer vertellen zou zonde zijn, maar we willen wel nog kwijt dat Close een film is over sociale druk en identiteitsconstructie. Léo vindt ijshockey helemaal niet zo leuk en is er eigenlijk ook helemaal niet zo goed in, maar hij gebruikt de sport om bij een groep te horen én om zijn mannelijkheid te benadrukken. Voordien heeft hij nooit echt interesse getoond in sport, maar nu voeltbalt hij mee op de speelplaats en gaat hij naar de ijshockey na school. Overigens kan men in de vele valpartijen van Léo op het ijs ook een metafoor zien: niets mannelijkers dan vallen en meteen weer opstaan en verder gaan alsof er niets gebeurd is.

© Lumière

In het verdere verloop van de film wordt het begrip kwetsbaarheid opengetrokken. Er is nood aan communicatie, maar die is er vaak niet, of ze verloopt ongemakkelijk. De belangrijkste vragen blijken ook de moeilijkste om uitgesproken te krijgen. En gevoelens kunnen blijkbaar alleen maar geuit worden als ze niet meer tegen te houden zijn.

Nieuwe gezichten

Om al die complexe ingehouden emoties geloofwaardig te kunnen weergeven heb je ook een uitmuntende cast nodig en die heeft Dhont opnieuw. Opvallend is dat hij net als in Girl nieuwe gezichten introduceert. Het personage Lara was vier jaar geleden de debuutrol voor Victor Polster die gecast werd op een dansschool. Hier zijn zowel Eden Dambrine als Gustav De Waele debuterende acteurs. Dambrine vond Lukas Dhont als bij toeval tijdens een treinrit: de jongen zat tegenover ‘m en was in het gezelschap van enkele vrienden terwijl Dhont zelf naar muziek van Max Richter zat te luisteren. Het gaf ‘m de gelegenheid om de mimiek van de jongen te bestuderen. Wat Lukas zag beviel ‘m en hij vroeg Eden Dambrine of hij zin had om te acteren. De jongen antwoordde enthousiast en de rest is geschiedenis.

Het is verbazingwekkend dat de twee jongens debuterende acteurs zijn, gelet op het naturel waarmee ze hun rollen neerzetten. Of misschien is het wel net door het gebrek aan ervaring dat ze die naturel makkelijk tevoorschijn kunnen halen.  Die uitmuntende casting trekt zich trouwens door in de andere rollen en een in Vlaanderen grotere naam als Kevin Janssens is zo goed gecamoufleerd dat we ‘m pas echt opmerkten tijdens de belangrijkste scène voor zijn personage in de film.

Close is een film die je allereerst midscheeps zal raken. Om onze eigen kwetsbaarheid te tonen: we hielden het niet droog. Daarna neem je de film mee huiswaarts en krijgt hij de tijd om neer te dalen. En hoe meer tijd er verstrijkt hoe meer je zal merken dat dit een film is die je koestert.

www.filmfestival.be

Lukas Dhonts opvolger van Girl is een sensitieve en empathische kijk op een vriendschap tussen twee jongens van dertien. Fragiele, ontroerende cinema die goed was voor de Grand Prix in Cannes.

 Belgische cinema op z'n allerbreekbaarst. En op z'n allerbest.

Tijdens wat een eeuwige zomer lijkt, genieten twee dertienjarige jongens van hun vrije tijd en van elkaar. Ze trekken ten strijde tegen verzonnen vijanden, rennen doorheen het idyllische kleurenbad van de bloemenvelden, blijven slapen bij elkaar, soms zelfs in elkaar verstrengeld. Leo en Remi zijn onafscheidelijk sinds altijd. Hun vriendschap is vreugdevol, tactiel, onschuldig en vooral onbreekbaar. Is er meer? De blikken die Leo richting Remi werpt wanneer hij hobo speelt, suggereren dat althans. Lukas Dhonts langverwachte en nu al fel geprezen opvolger van Girl is een affectueus, lyrisch portret van een tedere vriendschap dat elke volwassene herinnert aan de tijd toen zomers vrijheid leverden en voor een groot deel bestonden uit ravotten en sleepovers. Maar elke idylle kent een einde. Op school krijgen de twee de vraag: "Zijn jullie samen? Zijn jullie een koppel?" Het queer-stigma dreigt en Leo distantieert zich van Remi om te dwepen met een machosport als ijshockey en de meer viriele jongens en hun gesprekken over hun favoriete voetballers. Tot een ondenkbare gebeurtenis de twee volledig uit elkaar drijft.
De nog altijd maar 31-jarige Gentenaar Lukas Dhont streed in mei mee voor de Gouden Palm in Cannes. In wat een historische editie van het filmfestival van Cannes was voor België won de KASK-alumnus de Grand Prix in een ex aequo. Dat het gesnik het applaus nog overtrof tijdens de eerste vertoningen is het bewijs dat de filmmaker alweer intieme, gevoelige cinema aflevert met een grote dosis empathie waarbij de personages nooit veroordeeld worden. Close kan dan ook nog eens rekenen op het uitzonderlijke talent van de jonge nieuwkomers Eden Dambrine en Gustav De Waele die op hun eigen wijze gestalte geven aan een hartverscheurende cesuur in het onschuldige leven van een tiener. Emilie Dequenne die debuteerde in Rosetta van de broers Dardenne (een inspiratiebron voor Dhont) vertolkt de moeder van Remi. Haar band met Leo is zo naturel en toch zo uniek in cinema. D.o.P. Frank van den Eedens gracieuze beeldvoering betovert met zijn vele shots tijdens zonsondergang. Ook de muziek van Valentin Hadjadj ontroert, net als elk ingrediënt van Dhonts tegelijk persoonlijke en universele film. Belgische cinema op z'n allerbreekbaarst. En op z'n allerbest.

 

www.moviemeter.nl

 

De dertienjarige Léo en Rémi zijn beste vrienden. Er komt echter een abrupt einde aan deze vriendschap waarna Léo vol onbegrip toenadering zoekt tot Sophie, de moeder van Rémi. Terwijl ze pogen te begrijpen wat er is misgegaan, hopen de jongens op vergeving en verzoening. 

 

"Close" gaat over een diepe vriendschap tussen twee 13-jarige jongens die argwanend worden bekeken door de normen van de heteroseksuele samenleving. 

Leo en Remi kennen elkaar al heel lang en zijn beste vrienden. Ze brengen bijna elk wakker moment samen door, ravotten in de velden, verzinnen verhalen, blijven soms slapen bij de ouders van de ene jongen, en dan weer bij de andere. Maar nu ze komen op de middelbare school, worden ze geconfronteerd met nieuwe kinderen die hun hechte vriendschap irriteren. "Zijn jullie samen?" vraagt een meisje onschuldig. Maar deze zin verandert alles. Voor het eerst wordt Leo geconfronteerd met een groep die zijn vriendschap met Remi als iets anders ziet dan het al jaren is. Leo wordt steeds geremder en neemt steeds meer afstand van Remi, die niet begrijpt waarom zijn vriend zich van hem afkeert. En dan slaat het noodlot toe...

Lukas Dhont tekent de vriendschap en het gezins- en schoolleven van de twee knapen in tal van duidelijke facetten, we leren de twee families kennen en ook al is het perspectief overwegend dat van Léo, de film blijft op de een of andere manier bij iedereen hangen. Behalve dat alle acteurs en actrices overtuigend zijn, zijn vooral de twee jonge kinderen die centraal staan bijzonder goed. Natuurlijk helpen ook cameratrucs, zoals het herhaalde shot op de ogen van de een of de ander, met schrapend licht van opzij, waardoor de ogen in tranen lijken te zwemmen. Op zulke momenten is de film emotioneel manipulatief zonder terughoudendheid. “Close” is een pakkende film waarbij niets goedkoop of sentimenteel is en heeft verbazingwekkende filmische kwaliteiten, zowel in vertolkingen, cinematografie als muziek.

Gaat om vriendschap, rouwverwerking, omgaan met schuldgevoel, omgaan met innerlijke pijn, het gevoel van verlatenheid, sociale druk, de grijze zone tussen vriendschappelijke en homo-erotische gevoelens ... Als dat je niet pakt, dan ben je gewoon geen meevoelend mens of ben je vergeten wat het is om tiener te zijn op weg naar volwassenheid.

Over de innige vriendschap tussen twee adolescente jongens Remi en Leo. Een vriendschap die al jaren bestaat. Een onschuldige en liefdevolle vriendschap die twee zielen verbindt. Ook een film over de destructieve en verpletterende werking die een door buitenstaanders heimelijk of openlijk uitgedragen mannelijkheidsconcept op de vriendschappelijke relatie heeft. Het is de bewustwording van de dunne scheidslijn tussen tolerantie en afwijzing die maakt dat Leo de tedere en troostende nabijheid van zijn vriend Remi steeds minder opzoekt.
Close is een indringende film die op een terughoudende manier een vriendschap onder de loep neemt. Een verhaal dat in beginsel zonder hevig aangezette emotionele accenten wordt verteld. Die accenten heeft het verhaal ook niet nodig. De beschouwelijke vertelwijze bevalt prima en emotioneert door zijn oprechtheid. Dat gebeurt in scènes die middels alledaagse belevingen een puur beeld schetsen van een innige vriendschap. Scènes waarin heel subtiel en vluchtig iets van mogelijke homoseksualiteit speurbaar is. Scènes waarin eveneens subtiel de druk van een normatief ingestelde samenleving speurbaar is. De kijker voelt het. Het ontgaat de jongens volkomen.
De emotionele uitbarstingen volgen verderop in de film. Die volgen na het moment dat het verhaal zich een abrupte wending veroorlooft die wat kunstmatig aanvoelt en de film een melodramatische boost geeft. Waarschijnlijk een betere atmosfeer om een punt te maken, zal regisseur Lukas Dhonts gedacht hebben. Ik had het punt liever in de bestaande fijnmaziger constructie langzaam gegaard zien worden dan het in een grovere sfeer overdreven robuust door de strot geduwd te krijgen. Dat had realistischer en beter gevoeld.
Close is een indringende film waarvan het eerste deel subtieler en intiemer is geconstrueerd dan het tweede deel. Opvallend goed acteerwerk van de beide jongens. Hier en daar wat opdringerig camerawerk. Dicht op de huid en contrasterend met de terughoudende toonzetting. Dat had best wat minder gekund. Hoe dan ook. Aan het eind is de boodschap (of eigenlijk anti-boodschap) duidelijk. Er is nu niets meer dat Leo nog in de weg staat en hem verhindert om een heteronarmatieve weg in te slaan. Succes, Leo!

 

Een psychologisch drama met meesterlijke weergave van intieme gevoelens; lange shots en close-ups...tijd voor de kijker om met de personages mee te voelen...