Donderdag 21 september 2023, 14u30

 Zingeving en acceptatie  

Filmcyclus 2023 – 2024

Een initiatief van huisvandeMens-Gent

i.s.m. Gentse Grijze Geuzen en Feniks vzw

Geuzenhuis, Kantienberg 9 te Gent

‘Aanvaard de dingen waaraan het lot je bindt en houd van de mensen met wie het lot je samenbrengt, maar doe dat met heel je hart’,

Dit citaat wordt toegeschreven aan de Romeinse keizer en stoïcijnse filosoof, Marcus Aurelius (Rome, 121 – 180 n.c.)

Beste Dames en Heren,

Van harte heet ik jullie allen – op deze regenachtige septemberdag - welkom op deze namiddagvoorstelling die de start is van onze 14^de filmcyclus. Sinds 2010 creëren we met deze cyclus een ontmoetingsplek voor filmliefhebbers. Tegelijk hopen we hiermee te bouwen aan een verbondenheid tussen mensen die zich kunnen vinden in onze filmkeuze, in de gepresenteerde jaarthemata en in de levensbeschouwelijke inkleuring van de inleidingen. 

Zoals de meesten van jullie weten, komt dit jaarlijkse initiatief tot stand dankzij een samenwerking tussen verschillende partners. Ik noem ze even op : huisvandeMens-Gent, de Gentse Grijze Geuzen, Feniks vzw, het Vrijzinnig Centrum Geuzenhuis, de Instelling voor Morele Dienstverlening  en – in het kader van de Nationale Dagen van de Gevangenissen in november – de Stichting voor Morele Bijstand aan Gevangenen.

Dit jaar kozen we voor het thema ‘Zingeving en acceptatie’ als rode draad in de selectie van de films die we jullie zullen presenteren.  Acceptatie, aanvaarding, … het klinkt vaak zoveel makkelijker dan het is. Het impliceert o.m. :

• aanvaarden dat anderen anders zijn dan wij;
• aanvaarden dat we als mensen beperkt en eindig zijn, én dat we daardoor machteloosheid ervaren
• aanvaarden dat de realiteit is zoals ze is, en vanuit die aanvaarding je houding en acties bepalen

‘Zingeving en acceptatie’ is een ruim onderwerp dat ongetwijfeld zal zorgen voor boeiende inleidingen bij de acht films die de komende maanden geprogrammeerd staan. Zeker in combinatie met ons blijvend leitmotiv, zijnde onze vrijzinnig humanistische invulling van zingeving.

Tijd brengt verandering, beste filmliefhebbers.

Zo mag ik met veel plezier aankondigen dat de inleidingen vanaf nu afwisselend zullen gepresenteerd worden door Christine Vercammen en door mezelf. Ik ben blij dat Christine, die velen onder jullie al kennen, bereid gevonden is om passende woorden te zoeken bij de filmselectie van dit werkingsjaar.

Ik ben ervan overtuigd dat haar inbreng een meerwaarde zal betekenen. Voor mij is het alvast een eer en genoegen om een compagnon te hebben om de films op een zinvolle, ‘wijze’ manier aan jullie voor te stellen.

Een tweede verandering : om bomen, geld, werk en tijd te sparen, zullen jullie vanaf nu onze inleidingen kunnen lezen op de website van de GGG. Welke film volgende keer gepland staat, weten jullie dankzij diezelfde website en de digitale kanalen van ons huisvandeMens. Zo dragen we ons steentje in de strijd tegen papierverspilling. De Bomen zullen ons dankbaar zijn.

Tot zover de algemene verwelkoming en dienstmededelingen. Over tot de orde van de dag. ‘Rose’ wacht op jullie.

De film is een Deense productie uit 2022 van de regisseur Niels Arden Oplev. Het verhaal gaat over Inger. Deze dame leidt aan schizofrenie, en wordt door haar zus Ellen en diens echtgenoot meegenomen op een busreis naar Parijs. Parijs is de stad waar Inger als jonge vrouw woonde, werkte, leefde en liefhad. Nu is ‘Parijs’ voor Inger vooral een herinnering geworden aan de tijd vóór ze psychische problemen kreeg.

Inger wordt realistisch en betrokken vertolkt door Sofie Graböl. Zij is de actrice die sommigen van jullie misschien kennen uit de populaire crimireeks ‘The Killing’.

‘Rose’ is een genuanceerd, menselijk beeldverhaal over aanvaarding en tolerantie, over échte mensen, over liefde in zoveel verschillende vormen, over vreugde, over kwetsbaarheid, over zorg dragen voor elkaar, over angst, over menszijn tout court.

Zoals altijd is er een pauze waarin jullie  desgewenst ook jullie gsm’s kunnen checken op de allerlaatste nieuwtjes en berichten.

Om deze eerste inleiding af te sluiten, gebruik ik een citaat van de Dalai Lama, refererend aan ons jaarthema. Hij zei :

‘ Vergeet wie je dacht te zijn, en accepteer wie je bent’

Beste mensen,

Welkom op deze nieuwste filmcyclus namens alle betrokken partners en namens mezelf.

Ik hoop dat de temperatuur van jullie harten enkele graden zal stijgen bij het zien van deze diepgaande film.

Met genegenheid stel ik jullie voor aan ‘Rose’.

 Winnie Belpaeme  vrijzinnig humanistisch consulente, huisvandeMens Gent

bron : Recensie Rose - Review op FilmTotaal,  RUUD VOS 

  Regie: Niels Arden Oplev | Scenario: Niels Arden Oplev | Cast: Sofie Gråbøl (Inger), Lene Maria Christensen (Ellen), Anders W. Berthelsen (Vagn), Søren Malling (Andreas), Luca Reichardt Ben Coker (Christian), Peter Gantzler (Bus-Ole), Christiane Gjellerup Koch (Margit), Karen-Lise Mynster (Gudrun), Illyès Salah (Nadir), e.a. | Speelduur: 106 minuten | Jaar: 2022

Vagn wil eigenlijk wel zien waar Lady Di laatst is verongelukt. Zonder dit gegeven was de tijd waarin deze Deense tragikomedie zich afspeelt een stuk moeilijker te plaatsen geweest. Het lijkt verder een onbeduidend detail in een verhaal over de aan schizofrenie leidende Deense Inger, die door haar zus Ellen nog één keer naar Parijs wordt genomen - de plaats waar ze als jonge vrouw jarenlang woonde, voordat ze psychische problemen kreeg. Maar elk detail is van belang in Rose.

Als ze net in de reisbus zijn gestapt, blijkt Inger al snel de aandacht te trekken van de rest van het reisgezelschap. Was het wel handig om een vrouw met een schizofrene stoornis op deze manier op reis te nemen? Als het aan haar zus ligt, mag ze juist wel normaler behandeld worden. Niet steeds aan de antidepressiva, evenmin continu maar makkelijk in een rolstoel zitten en zeker niet om de haverklap naar de overbezorgde moeder bellen. Maar dat is natuurlijk simpeler gezegd dan gedaan, zeker als haar denkbeeldige engel tegen haar begint te praten.

Het sterke aan Rose is dat het een film van nuances is. Inger wordt zeer menselijk neergezet; niet als een slachtoffer, en evenmin als onbegrepen onschuldig vehikel van positiviteit. Ze is angstig, nukkig en moeilijk, maar andere keren ook opgewekt, pienter en heel erg open. Inger is misschien wel het meest driedimensionale personage in deze hele film. En ook de oplossingen van haar zus zijn goed noch slecht. De ene keer kan iets werken, maar de andere keer totaal niet.

Met gevoel draagt regisseur Niels Arden Oplev er zorg voor dat hier realistische mensen worden neergezet. Het enige is dat Rose wel een overduidelijke schurkenrol bevat in de vorm van Andreas, een starre man die zich alleen maar laat leiden voor zijn angsten voor mensen met een mentale aandoening. Maar verder zijn er veel reële spanningen die tegen elkaar worden uitgespeeld, en afgewisseld met mooie momenten van menselijke connectie en grote vreugde. Pijn is echte pijn. Maar oprechte liefde bestaat ook in dit universum.

En de regieprestatie van Oplev zou welhaast onmogelijk zijn als hij niet de juiste persoon had kunnen casten voor de hoofdrol: Sofie Gråbøl. Voor de generatie die hele dvd-boxsets van series heeft verslonden zal ze misschien vooral bekend zijn als de rechercheur met de prachtige wollen truien uit de Deense crimi The Killing. Ze speelt nu een rol die gemakkelijk karikaturaal had kunnen worden, maar gooit die vol met ingewikkelde en gemengde gevoelens en gedachtes.

Rose is een welkome aanwinst op een moment dat vooral luchtige, platgeslagen verhaaltjes het goed lijken te doen in de filmhuizen. Aan de ene kant ontbreekt het namelijk niet aan precies datzelfde gevoel van positiviteit in deze Deense productie. Maar het is één van twee uitersten, in een film die allerlei kanten op durft te gaan, en dat ook met verve doet. Dit is een film waar je naartoe kunt voor een warme glimlach, maar waarbij je je ook niet verveelt als je behoefte hebt aan wat meer diepte.

 

Rose (2022)

(bron : Rose (2022) recensie, Niels Arden Oplev - Cinemagazine)

Regie: Niels Arden Oplev | 106 minuten | komedie, drama | Acteurs: Sofie Gråbøl, Lene Maria Christensen, Anders W. Berthelsen, Søren Malling, Luca Reichardt Ben Coker, Peter Gantzler, Christiane Gjellerup Koch, Karen-Lise Mynster, Illyès Salah, Jean-Pierre Lorit, Yale Arden Oplev, Kathrine Jacobsen, Tine Roland Grauengaard, Samy Andersen

Regisseur Niels Arden Oplev kunt u kennen van de Millennium-filmreeks. ‘Rose’ is als zodanig een atypische film in zijn oeuvre, een zeer persoonlijke. ‘Rose’ is gebaseerd op de reis die zijn zussen maakten naar Parijs in de herfst van 1997. Het is feelgood in toon, terwijl het onderwerp niet zo feelgood is. Ellen (Christensen) en haar man Vagn (Berthelsen) nemen zus Inger (Gråbøl) mee op een busreis. Inger is schizofreen en woont in een inrichting. Met medicatie en het mijden van teveel prikkels, kan zij een redelijk normaal leven leiden. Tijdens de trip maakt Inger geen geheim van haar conditie, echter niet alle medereizigers kunnen haar grofgebekte uitspraken waarderen.

Nou ja, als je een getrouwde man van middelbare leeftijd bent en in het eerste oogcontact zegt een medereiziger ‘Wil je me soms neuken?’, dan komt het er niet van, laten we het zo zeggen. Beetje gek om in de marketing van de film dan te spreken van een hartverwarmende, memorabele reis, maar zo zijn filmdistributeurs. Oplev doet zijn best voor de emancipatie van de aandoening en de film bevat enkele mooie flashbacks, of de langdurige focus op Inger als angstig kattenvrouwtje helpt is een tweede; de bezorgde blikken van Ellen en Vagn doen helemaal verzuchten.

Gråbøl is gelauwerd als politie-inspecteur Sarah Lund (“The Killing”). Overacting in combinatie met ernst leidt evenwel tot stereotypering, en dan kom je met alle respect in de sympathievote van festivals terecht, want het is allemaal zo oprecht. Een dramaschrijver kan nooit op grond van oprechtheid worden beoordeeld, hij heeft de macht de waarheid naar zijn hand te zetten – al betreft het hier zijn eigen familie. Verdieping is de sleutel; een regisseur moet zijn publiek de duimschroeven aandraaien. De recensent begrijpt het wel: als je het brede publiek niet probeert te binden komt alleen de directe doelgroep op zo’n film af, en in opzet is ‘Rose’ best origineel.

Jan-Kees Verschuure

 Rose

(bron : Rose - Filmkrant)

Intouchables met een tourbus

Rose. Foto: Martin Dam Kristensen

Hoe een gemankeerde film met goede bedoelingen uiteindelijk toch zijn doel bereikt.

Ook als regisseur kun je getypecast worden. De Deense Niels Arden Oplev maakte internationaal furore als regisseur van de eerste film in de Millennium-reeks, Mannen die vrouwen haten (2009). Sindsdien regisseerde hij meerdere Amerikaanse thrillers en crime-producties, waaronder een aflevering van Mr. Robot (2015) en de gelijknamige remake van jarennegentigklassieker Flatliners (2017).

Volledig haaks op zijn meest bekende werk – maar in lijn met de meer diverse toon die hij in Denemarken altijd al aanhield – is er nu de door Arden Oplev zelf geschreven en geregisseerde Rose. Hij liet zich hiervoor inspireren door een persoonlijk verhaal: de reis die zijn zus (op jonge leeftijd gediagnosticeerd met schizofrenie) met zijn andere zus en haar man maakte naar Parijs, vijfentwintig jaar geleden.

De gefictionaliseerde filmversie draait om Inger (Sofie Gråbøl). Ze woont al sinds haar adolescentie in een inrichting en heeft constant begeleiding nodig. Paniekaanvallen worden gedempt door medicatie, maar oncontroleerbare uitbarstingen en dwang- en waangedachten zijn aan de orde van de dag. Toch besluiten jongere zus Ellen (Lene Maria Christensen) en Ellens man Vagn (Anders W. Berthelsen) om Inger, met alle mogelijke consequenties van dien, mee te nemen op een busreis naar Parijs, de stad waar Inger in betere tijden als jonge vrouw woonde. In de hoop dat Inger daar weer even minder patiënt zal zijn.

Advertisement

Gråbøl (bekend als inspecteur Sarah Lund uit The Killing, 2007-2012) speelt de schizofrene Inger aanvankelijk met een achterhaald soort maniërisme – denk Dustin Hoffman in Rain Man (1988) of Jodie Foster in Nell (1994). Pas als het script haar wat meer ruimte geeft, krijgt Inger diepte. Tegenspel krijgt Gråbøl onder meer van Søren Malling (Borgen, vanaf 2010) als leraar natuur- en scheikunde Skelbæk, medereiziger in de tourbus en de vijand van het stuk. In de schematische rol van starre tegenstander mag hij alle vooroordelen over geesteszieken opdreunen.

Het is gemakkelijk om cynisch te zijn over dit deels autobiografische feelgooddrama. Rose is weliswaar gemankeerd en lijdt aan stereotypering, neigt naar platitudes en wijst al te nadrukkelijk aan waar de catharsis plaatsvindt. En toch. Arden Oplev weet met zijn oprechte intenties de aandacht vast te houden.

Hoe plat Rose ook kan zijn, de eerlijkheid die eruit spreekt werkt in zijn voordeel. Arden Oplev biedt geen directe antwoorden of kant-en-klare oplossingen en pretendeert die ook niet te hebben. Hij houdt een laagdrempelig pleidooi voor medemenselijkheid, voor net iets verder kijken dan we normaal doen. Mede dankzij de Parijse setting en een scène met rolstoel dwars door het Paleis van Versailles, doet zijn pleitrede denken aan Intouchables (2011). Wel zo toepasselijk als je je boodschap bij een breed publiek wilt krijgen.

De Deense film Rose: grappig en ontroerend

(bron : De Deense film Rose: grappig en ontroerend (scandinavischleven.nl), SANDRA VAN BIJSTERVELD, 1 DECEMBER 2022)

Toen wij laatst op het Noordelijk Film Festival waren, hadden we het de hele dag enorm naar ons zin. Maar er was één film die er voor ons echt uit sprong: de Deense film Rose. En we waren blijkbaar niet de enigen die dat vonden, want Rose won de publieksprijs van het filmfestival. Ik was dan ook blij om te zien dat je de film Rose vanaf 1 december 2022 in de Nederlandse bioscopen kunt gaan bekijken. Op deze website kun je kijken waar hij allemaal draait.

Het verhaal van Rose

Rose speelt zich af in de herfst van 1997 – het jaar waarin prinses Diana bij een ongeluk in Parijs om het leven kwam. Deze gebeurtenis speelt in de film ook best een belangrijke rol.

Ellen en haar man Vagn nemen Ellens zus Inger mee op een busreis naar Parijs. Inger is schizofreen en woont in een inrichting. Het is daardoor best spannend om haar mee te nemen – zeker ook voor de moeder van Ellen en Inger. Maar door middel van de juiste hoeveelheid medicatie en het mijden van teveel prikkels kan Inger redelijk normaal functioneren en moet het mogelijk zijn om – met de goede zorgen van Ellen en Vagn – deze reis te maken.

Foto: Martin Dam Kristensen via Film Inc

Tijdens de trip maakt Inger geen geheim van haar conditie. Over het algemeen zorgt dit niet voor problemen, maar sommige medereizigers hebben toch wat moeite met haar aanwezigheid en de uitspraken die ze soms doet. Zij zullen in de loop van de reis nog verbaasd komen te staan van wat Inger in haar mars heeft. Misschien hebben ze Inger op bepaalde momenten zelfs wel hard nodig.

Foto: Martin Dam Kristensen via Film Inc

Waar sommigen in Parijs per se de plek willen bezoeken waar Diana om het leven is gekomen en anderen vooral uitkijken naar het museum over D-day, heeft de stad voor Inger een hele andere lading. Zij heeft hier een tijdje gewoond en was in die tijd stapelverliefd op een oudere man, die later getrouwd bleek te zijn. Het was na die relatiebreuk tussen de twee dat het psychisch bergafwaarts met haar ging. Wandelend door Parijs herleeft Inger flarden van haar herinneringen. Zou haar grote liefde Jacques nog op hetzelfde adres wonen? Een jonge medereiziger wil Inger wel helpen zoeken.

Grappig en ontroerend

Er werd tijdens de vertoning van de film op het Noordelijk Film Festival regelmatig hardop gelachen. Je zou Rose dan ook een echte feelgood-film kunnen noemen. Maar er zitten ook veel ontroerende momenten in. Momenten waarop duidelijk wordt wat het verdriet van het einde van deze relatie met Inger heeft gedaan, en hoe moeilijk het voor haar is om met haar psychische problemen te leven. En voor haar moeder, zus en zwager is het af en toe ook allesbehalve makkelijk… Dat zorgde ervoor dat ik, naast meerdere keren in lachen uitbarsten, ook af en toe een traantje moest wegpinken.

Foto: Martin Dam Kristensen via Film Inc

Bekende gezichten

Regisseur Niels Arden Oplev (van Millennium 1: Mannen die vrouwen haten) baseerde het scenario voor de film deels op zijn eigen ervaringen en verzamelde voor de vertolking ervan een echte Deense sterrencast:

• in de hoofdrol zie je Sofie Gråbøl (o.a. uit The Killing)
• Lene Maria Christensen (o.a. uit The Legacy) speelt haar zus Ellen
• En Søren Malling (o.a. uit Borgen) is één van de medereizigers in de bus