Zingeving en medemenselijkheid

Quiter la nuit

Quitter la nuit’ is het langspeelfilmdebuut van de Belgische regisseur Delphine Girard en is een verwerking van haar succesvolle kortfilm ‘Une soeur’. De film met Veerle Baetens in de hoofdrol ging in première op het filmfestival van Venetië, waar ze de Publieksprijs won in de nevencompetitie Giornate degli Autori.

 

Belgisch/Canadees/Frans 2023

https://www.youtube.com/watch?v=oqR6P4i38Ik

Quitter la nuit - Wikipedia

ism Huis vd Mens Gent en Feniks

Op een nacht belt een vrouw in gevaar de politie. Anna werkt op de noodcentrale en neemt de oproep aan. Dankzij Anna’s hulp kan de man, Dary, gearresteerd worden en wordt Aly in veiligheid gebracht. De volgende dag probeert Aly onverstoord verder te gaan met haar leven, waardoor ze minimaliseert wat ze meegemaakt heeft. Ondertussen kunnen zowel Anna als Dary het voorval niet loslaten. Hij probeert vrede te nemen met zichzelf door de feiten te verdraaien terwijl Anna net besluit om Dary op te zoeken.

Datum: 28/11/2024   14u30

Locatie: Zuilenzaal van het VC Geuzenhuis, Kantienberg 9 te Gent 9000

Deelnemen: gratis  (een vrije bijdrage is altijd welkom)

  • Jan Kuilman, vrijzinnig humanistisch consulent in de gevangenis van o.m. Gent, zal deze film inleiden.         

Donderdag 28 november 2024, 14u30  Zingeving en medemenselijkheid   Filmcyclus 2024 – 2025

Een initiatief van huisvandeMens-Gent i.s.m. Gentse Grijze Geuzen en Feniks vzw

Geuzenhuis, Kantienberg 9 te Gent                                                                                                                                                  

 

Beste Grijze Geus,

U keek zojuist naar Quitter la nuit, een film die ik uitkoos in het kader van de Nationale dagen van de gevangenis. Een periode waarin er extra aandacht gaat naar justitie en criminaliteit in het algemeen. Zoals elk jaar probeer ik een film te zoeken die je raakt en het liefst met een Belgisch kantje. Dit jaar is dat opnieuw gelukt, zowel de regisseuse, Delphine Girard,  als één van de hoofdrolspeelsters, Veerle Baetens, hebben een link met België.

Als u vaker naar de filmvoorstellingen van de Grijze Geuzen komt, dacht u misschien in het begin van de film:" dit hebben we toch al een keer gezien? Een alarmcentrale en een noodoproep...". U heeft gelijk er is een duidelijke gelijkenis met de film Den Skyldige, een film die u kon zien in 2022. Beide regisseurs werkten echter gelijktijdig en er is geen sprake van plagiaat.

U keek net naar wat de regisseuse zelf beschrijft als de anatomie van een verkrachting. Na de opkomst van de Me too beweging is er meer aandacht gekomen voor seksueel geweld tegen vrouwen. Het stof is wat neergedaald na de eerste storm, “Balance ton porc”, en de maakster van deze film wil komaf maken met het eenvoudige discours van monsters en slachtoffers. Als je het probleem van seksueel geweld wil aanpakken moet je het genuanceerder bekijken. Delphine GIrard spelt je niet de les in grensoverschrijdend gedrag maar laat je juist zelf onderzoeken waar de  grens ligt. Door verschillende perspectieven aan bod te laten komen, krijg je als kijker steeds meer puzzelstukjes, maar merk je dat het beoordelen juist steeds moeilijker wordt.

De film raakt verschillende pijnpunten bij justitie aan. De vele hordes van slachtoffers om gehoord en geloofd te worden,  zowel legaal als emotioneel.
De Zorgcentra na seksueel geweld zijn zeker drempelverlagend, maar het noodzakelijke onderzoek nadien kan even naar en grensoverschrijdend voelen als de daad zelf. De rol van de politie is hierbij ook dubbel, vragen die moeten worden gesteld, maar ook als zeer veroordelend kunnen worden ervaren.
De kant van de dader wordt ook belicht, zij moeten vaak jaren wachten op een uitspraak bij de rechter. Een periode waarin je leven op pauze staat, leven met een onzekerheid, waardoor lange termijn plannen totaal verdwijnen. Om daarna de uiteindelijke straf uit te zitten en door het leven te gaan met een strafblad
Beide partijen hebben nood aan duidelijkheid, zo snel mogelijk, een vraag waar justitie op dit moment geen antwoord op heeft.

De film zoekt een antwoord op de vraag: "Wie heeft gelijk?". Wat gebeurde er nu echt? Was er sprake van consent? En zoja, tot waar ging die? Ook over de pijnlijke gevolgen van één foute beslissing tijdens een avondje uit. Een foute beslissing, van een man, een brandweerman die zijn mama helpt en lief is voor kinderen van zijn nieuwe vriendin.  De film stelt je ook de vraag wat een goede oplossing zou zijn. Wat is rechtvaardigheid, na 2 jaar wachten? Het slachtoffer geeft zelf aan dat een gevangenisstraf geen oplossing is voor haar pijn, net zomin als geen gevangenisstraf. De dader is ook op zoek, maar botst op een muur bij zijn moeder en vindt niet de juiste toon bij het slachtoffer. Bemiddeling en herstelgesprekken zijn cruciaal bij het verwerken van dit soort wonden, dit geldt zowel voor daders als slachtoffers. (Voor meer informatie hierover www.moderator.be  )

U keek naar een film gemaakt door een vrouw, nog steeds geen evidentie in de filmwereld. Ik was geraakt door de keuze van het onderwerp en de manier waarop alles in beeld werd gebracht,  de intimiteit van de film, hoe pijnlijk dichtbij. Je voelt de pijn en de emotie zonder dat ze visueel ruw onder je neus wordt gewreven. De huiselijke scènes met dochter en zus, geven een zeldzame inkijk in het dagelijkse leven van Aly. Ik hoop dat u er net zo van genoten heeft als ik.

                                 Jan Kuilman       Vrijzinnig humanistisch consulent    Stichting Morele Bijstand aan Gevangenen

 

Bron: www.humbugmag.be

Als er geen einde komt aan een traumatische nacht

Tien jaar nadat ze een Oscarnominatie kreeg voor haar kortfilm Une soeur (2013) heeft Delphine Girard haar korte psychologische thriller herwerkt tot een benauwend langspeeldebuut dat eigenzinnig inzoomt op een verkrachtingszaak. Zonder geweld en spektakel te tonen, maar met veel psychische pijn, ontkenning en twijfel.

Veerle Baetens in 'Quitter la nuit'

Op een nacht belt een vrouw in nood de politie. Ze zit in een auto met een man en voelt zich bedreigd. De kijker volgt alles mee vanop de achterbank en voelt hoe alles aan haar controle ontsnapt. Een politieagente helpt de vrouw vanuit de centrale. De man die beschuldigd wordt van verkrachting, wordt ondervraagd. Niets is zeker, alles is onduidelijk. In afwachting van de resultaten van het onderzoek gaan er twee jaren voorbij. Jaren waarin geen van de drie betrokkenen erin slaagt om die bewuste nacht achter zich te laten.

Sinds Delphine Girard in 2013 een Oscarnominatie kreeg voor Une soeur, de kortfilm waarop Quitter la nuit is gebaseerd, heeft het verhaal ook de Belgisch-Canadese cineaste duidelijk niet meer losgelaten. Ze bleef zich afvragen wat er na die nacht gebeurd zou zijn met de personages. Zou het rechtssysteem wel tegemoetkomen aan hun werkelijke noden? Dat leidde uiteindelijk tot drie rode verhaaldraden in Quitter la nuit.

Een van die verhalen is dat van Aly (Selma Alaoui), het slachtoffer. De regisseur probeert te begrijpen welke antwoorden ze (niet) vindt in het gerechtelijke proces. De tweede rode draad is Dary (Guillaume Duhesme), de dader. Hoe analyseert hij wat er die nacht gebeurd is? Hoe vertelt hij het aan zichzelf en aan anderen? Waarom en hoe evolueert zijn kijk op zijn eigen manier van handelen? Zou hij uiteindelijk verplicht zijn zichzelf recht in de ogen te kijken? Anna (Veerle Baetens) tenslotte, vervult de rol van de getuige die meer wil weten over wat ze die nacht hoorde. Ze situeert zich buiten het rechtssysteem

Grijze zones

Quitter la nuit toont aan dat justitie alleen maar probeert het gepaste, strafwettelijke, gevolg te geven aan wat er in de auto gebeurde – géén vorm van troost. Het enige wat Aly kan doen is zelf een manier zoeken om te overleven. Die veerkracht ontstaat duidelijk uit de solidariteit tussen de vrouwen die samen proberen te verteren wat er gebeurd is. Ze kunnen rekenen op elkaars steun wanneer ze instorten. Het is een vorm van tegengif zonder daarom een oplossing te zijn.

Quitter la nuit toont aan dat justitie alleen maar probeert het gepaste, strafwettelijke, gevolg te geven aan wat er in de auto gebeurde – géén vorm van troost.

De film heeft ook de nodige ambiguïteit en grijze zones. De rechtspraak heeft bewijzen nodig om vooruit te komen. De zoektocht ernaar is echter belastend voor de slachtoffers die in het begin constant de feiten moeten herbeleven.

Girard wilde daarom een personage creëren dat geen perfect slachtoffer is. Aly wil verder leven zoals ze bezig was. Ze wil zichzelf blijven en vindt het dan ook niet nodig om op alle vragen en eisen van de politie in te gaan. Dat duwt haar alleen nog maar verder in de slachtofferrol. Er werd haar al een moment van haar leven afgenomen en ze wil recupereren wat nog van haar is. De dubbelzinnigheid zit dus in de tegenstelling tussen de behoeftes van de rechtspraak en die van de mensen.

Girard belicht ook de impact van de feiten op het leven erna en op de mensen die rond het slachtoffer en de dader staan. Zelf moeten ze terug gaan werken, voor hun gezin zorgen, aan hun vrienden en familie vertellen dat ze van iets beschuldigd worden. Dat is niet evident. Ook niet voor de naasten. Zo zet de regisseur het personage van de moeder van de dader in de verf. Ze toont hoe deze de bekentenis van haar zoon ontkent. Het zou veel eenvoudiger zijn als Dary in alle opzichten een monster was, maar dat is niet zo. Helaas zijn de meeste agressors gewone mensen die een banaal leven leiden en die ons na staan.

Bijzonder debuut

En dan is er het proces, twee jaar na de feiten. Het zijn jaren waarin de personages niet enorm geëvolueerd zijn in hun leven. Maar misschien kunnen ze nu die ene nacht in hun leven achter zich (beginnen te) laten?

Quitter la nuit is een debuutfilm met een bijzondere invalshoek. Hij geeft een andere voorstelling van een verkrachtingszaak dan we gewoon zijn. Geen geweld scènes, geen spektakel, geen bloot. Alleen maar psychische pijn, ontkenning, vertwijfeling, nood aan duidelijkheid en verlangen naar afsluiten. Maar wel met het duidelijke besef dat geen enkele uitkomst (gevangenisstraf of niet voor de dader) voldoening kan brengen maar dat de oplossing moet gezocht worden in andere dingen.

Bron: www.geekster.be

Quitter La Nuit review: effectief en genuanceerd

DOORJANA VALCKE

Uit de trailer en beschrijving van de film kan je eigenlijk maar moeilijk afleiden waarover Quitter La Nuit precies zal gaan. In deze tijden waarin je soms na een trailer het gevoel hebt alsof je de volledige film al gezien hebt, is dat een verfrissende afwisseling. Het uitgangspunt is wel al intrigerend genoeg om je overstag te doen gaan. De rest van de film blijkt uiteindelijk een van de meeste genuanceerde portretteringen te zijn over grensoverschrijdend gedrag.

Oscargenomineerd uitgangspunt

Een man en vrouw zitten samen in een auto maar de sfeer is gespannen. De vrouw, Aly (Selma Alaoui, Le gamin au vélo), zegt dat ze haar zus moet bellen maar belt eigenlijk naar de noodcentrale. Daar krijgt ze Anna (Veerle Baetens) aan de lijn. Zij speelt gelukkig het spelletje mee en uiteindelijk kan de politie de auto onderscheppen en de man, Dary (Guillaume Duhesme) arresteren. Aly beschuldigt hem namelijk van verkrachting. Vanaf dat punt volgen we het onderzoek maar ook hoe het leven van Anna, Aly en Dary beïnvloed wordt door wat er zich die nacht afspeelde. Zo is Aly nog niet lang gescheiden en moet ze aan co-ouderschap doen met haar ex. Dary gaat dan weer terug bij z’n moeder wonen (Anne Dorval, Mommy). Gaandeweg komen we meer te weten over wat er precies gebeurd is.

© O’Brother Film Distribution

Door nog niet te zeggen hoe de vork in de steel zit, vorm je zelf een mening.

Quitter La Nuit geeft op dat vlak geen gemakkelijke antwoorden. We beginnen meteen in de “actie” wanneer ze al een tijdje aan het rijden zijn. Dit eerste deel loopt gelijk met de kortfilm waarop deze film gebaseerd is en waarvoor Girard in 2020 een Oscarnominatie kreeg. Anna is op die manier een goede stand-in voor het publiek omdat we even weinig weten. De spanning is ook meteen voelbaar, mede omdat er geen muziek is, ook niet in de auto, en de camera van cinematograaf Juliette Van Dormael meestal van over de schouder meekijkt of heel erg inzoomt op de gezichten van de twee acteurs. Eerst is er dus de vraag of het plan zal lukken, en daarna komt de spanning door de onzekerheid en twijfels die gezaaid worden.

Effectief verteld

Want door nog niet te zeggen hoe de vork in de steel zit, vorm je zelf een mening. Ik betrapte mezelf erop dat ik bij alles twee keer nadacht. Zo is het initiële verhoor van Aly redelijk raar maar welke reden heeft ze om te liegen? Dary lijkt dan weer heel zeker van zijn stuk terwijl uit flashbacks blijkt dat hij wel een kort lontje heeft. Het script van Delphine Girard is op die manier zeer goed uitgebouwd van haar eigen kortfilm. Wanneer we dan de waarheid te weten komen, ga je ook echt terugdenken aan wat je al gezien hebt. Op dat vlak toont Quitter La Nuit heel goed aan hoe moeilijk zaken van grensoverschrijdend gedrag of seksueel geweld te beoordelen kunnen zijn als er verder geen getuigen zijn, en hoe moeilijk het is om er zelf mee om te gaan. Daarnaast wordt duidelijk hoe lang het juridisch proces soms kan duren in België, waardoor verdergaan met je leven op zich laat wachten.

© O’Brother Film Distribution

Lange shots in gesprekken zetten elke subtiele emotie van de acteurs nog meer in de verf.

Maar ook over Anna komen we meer te weten, al blijven ook daar zaken mysterieus. Want net zoals bij Aly en Dary krijgen we vooral nieuwe informatie omdat die getoond wordt in plaats van verteld. Zo zien we dat ze een stiefzoon heeft, en via een gesprek met hem wordt er gehint naar iets uit haar verleden dat met de zaak te maken heeft. Op Veerle Baetens kan je altijd rekenen voor een mooie rol en dat is hier niet anders. Ook haar Frans is om jaloers op te zijn. Selma Alaoui en Guillaume Duhesme kende ik allebei niet, maar kunnen zich meer dan bewijzen in hun rollen, die ze trouwens hernemen uit de kortfilm. Melodrama zal je hier niet vinden en lange shots in gesprekken zetten elke subtiele emotie van de acteurs nog meer in de verf.

Een minpunt is misschien dat het niet zo realistisch of ethisch lijkt dat Anna daarna zo veel informatie over de zaak en de betrokkenen te weten komt. Ze identificeert zich er duidelijk mee, en het zorgt ook wel voor een bijkomende laag dus zie ik het wel door de vingers. Ook kan je je de vraag stellen of we heel het verhaal wel hoefden te weten. Ik was uiteindelijk erg onder de indruk door Quitter La Nuit en de film speelde wel even door m’n hoofd. De film ging in première op het filmfestival van Venetië, waar het publiek er duidelijk ook zo over dacht want hij kreeg de publieksprijs in de sectie Giornate degli Autori. En naast Veerle Baetens is er nog een Vlaams kantje want niemand minder dan Lukas Dhont en z’n broer Michiel waren coproducer. Zo denk ik dat ik intussen wel genoeg redenen opgesomd heb om te gaan kijken.

Knap debuut

Delphine Girard maakt van haar eigen kortfilm een uitstekende langspeelfilm die je niet onberoerd laat. Quitter La Nuit brengt dan ook een van de meest genuanceerde verhalen over grensoverschrijdend gedrag die ik me kan herinneren. Door niet meteen te tonen wat er precies gebeurde, moet je als kijker zelf een mening vormen en dat drukt je met de neus op de feiten. Veerle Baetens is een geweldige toevoeging aan eender welke film maar vooral Selma Alaoui en Guillaume Duhesme maken indruk.

Bron: www.filmfreak.be

Wie na een kwartier filmkijkerij denkt van ‘tiens, dit leunt wel heel dicht aan bij het Deense Den Skyldige uit 2018 – en logischerwijs ook bij de Amerikaanse remake uit 2021’ heeft het niet volledig bij het verkeerde eind. Al is het eigenlijk geen vergelijkingstouw waar je moet aan trekken, daar Delphine Girard voor haar langspeeldebuut Quitter la nuit teruggrijpt naar haar eigen ook uit 2018 stammende en Oscargenomineerde kortfilm Une soeur.

Die kortfilm is eigenlijk de aftrap voor alles wat volgt. Girard kiest trouwens dezelfde cast uit die kortfilm om haar langspeelopvolger te bevolken: Veerle Baetens, Selma Alaoui en Guillaime Duhesme. Baetens werkt als telefoniste bij de alarmcentrale van de politie en krijgt op een nacht een telefoon van een vrouw (Alaoui) in een rijdende auto. Het is duidelijk dat de vrouw niet vrijuit kan praten, en via een slinks vraag- en antwoordspel ontdekt Baetens dat Alaoui mismeesterd is door de man (Duhesme) die aan het stuur zit. Wat in Quitter la nuit volgt is de nasleep van de arrestatie van Duhesme. Tijdens de politieondervraging geeft hij toe dat hij seksuele interactie met Alaoui heeft gehad, met wederzijdse toestemming zelfs. Alaoui blijft beweren dat hij haar heeft verkracht.

Girard meet haar film dan wel een thrillerkostuum aan, na de herwerking van haar kortfilm krijgt ze het toch moeilijk om de ambigue grens tussen drama, thriller en vrouwenportret in evenwicht te houden. Girard geeft niet meteen prijs wat er de nacht van de arrestatie is gebeurd. Daardoor blijf je als kijker gissen naar de ware toedracht. Om dat gissen naar de twee richtingen te kunnen sturen, ziet Girard zich genoodzaakt om uit te pakken met een paar scènes die dat sturen iets te bewust en zelfs misleidend doen. Zodat je als kijker geneigd bent te denken wat Girard jou wil laten denken om aan het eind alsnog een andere richting te moeten inslaan. Waardoor de film zijn doel wat mist, daarbij nog meanderend tussen de niet altijd wonderlijke wereld van relatiebreuken, huidhonger en structurele eenzaamheid. Ook de manier waarop het verhaal van Alaoui en Baetens in elkaar blijft haken is op zijn minst een tegenkanting van de cinema-VAR waard.

Geen gebrek aan goede bedoelingen in Quitter la nuit, maar het mengen van en switchen tussen genres legt de focus niet altijd op de kern van het betoog. Die was destijds op zich veel helderder in de rechttoe-rechtaan-aanpak van The Accused. Een teveel aan bokkensprongen brengt de eindboodschap finaal als een te drammerig vingerwijzend sisters are doing it for themselves slotakkoord. Sereen aangrijpend zou beter zijn geweest. Al zit er in de afsluitende eindgeneriekscène wel een mooie poëtische cadans.